Cô Nguyễn Thị Minh Nguyệt, giảng viên và nghiên cứu sinh tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội, là học giả đầu tiên tham gia Chương trình Trao đổi Học giả trong khuôn khổ Dự án Hợp tác Đổi mới Giáo dục Đại học do USAID tài trợ. Nghiên cứu của cô tập trung vào các thành phố thuộc địa ở Đông Nam Á từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 19, đặc biệt là lịch sử đô thị của Philippines và lịch sử Đông Nam Á nói chung trong giai đoạn đầu thời kỳ cận đại.

Trong thời gian trao đổi tại Hoa Kỳ tới đây, cô Nguyệt phát triển luận án tiến sĩ của mình cùng với một bản thảo bài nghiên cứu có tựa đề Sự chuyển biến ở các đô thị ven biển khu vực Đông Nam Á thời tiền cận đại: từ trung tâm của bản địa đến lãnh địa của người “lạ”. Nghiên cứu này tập trung phân tích và lí giải quá trình biến chuyển về mặt xã hội của những cộng đồng cư dân đô thị sinh sống tại hai thành phố – là đối tượng nghiên cứu chính: đầu tiên là thành phố Manila ở Philippines—một trung tâm thương mại và chính trị quan trọng dưới thời thuộc địa Tây Ban Nha—và Hà Tiên ở miền Nam Việt Nam, một thị trấn được biến đến như một cảng chiến lược then chốt của triều đình nhà Nguyễn.

Bài nghiên cứu sử dụng các lý thuyết nghiên cứu về vai trò của ký ức và ký ức tập thể, xem xét cách những hồi tưởng cá nhân và việc tái tạo ký ức ảnh hưởng đến sự phát triển của các cấu trúc xã hội và hạ tầng đô thị. Góc nhìn này nhằm cung cấp một sự hiểu biết sâu sắc hơn về cách các câu chuyện lịch sử và ký ức tập thể hình thành nên một cảnh quan đô thị.

Cô Nguyệt sẽ dành ba tháng thực hiện nghiên cứu tại Khoa Lịch sử – Đại học Bang San Diego. Chương trình trao đổi này sẽ giúp cô tiếp cận được các nguồn tài liệu mới và các kho lưu trữ công cộng tại Hoa Kỳ, từ đó cô có thể bổ sung và làm phong phú thêm kết quả nghiên cứu của mình. Ngoài ra, trải nghiệm trao đổi học giả này sẽ tạo cơ hội cho cô Nguyệt mở rộng mạng lưới học thuật và chuyên môn cũng như kết nối với các chuyên gia hàng đầu và các học giả trong lĩnh vực nghiên cứu về Đông Nam Á học. Mục tiêu của cô Nguyệt trong khuôn khổ chương trình là hoàn thiện bài nghiên cứu trong thời gian ở Đại học Bang San Diego cũng như chia sẻ trên tới các tạp chí quốc tế, đóng góp vào lĩnh vực nghiên cứu về lịch sử đô thị Đông Nam Á.

Việc tham gia Chương trình Trao đổi Học giả không chỉ giúp cô Nguyệt làm phong phú thêm chất liệu nghiên cứu để tiến tới hoàn thành luận án Tiến sĩ của mình ở chất lượng tốt nhất, mà còn là cơ hội để cô tìm kiếm các hướng nghiên cứu mới trong tương lai, đánh dấu một cột mốc quan trọng trên con đường học thuật của mình.

Chương trình Trao đổi Học giả trong khuôn khổ Dự án Hợp tác Đổi mới Giáo dục Đại học do USAID tài trợ đồng hành cùng các học giả từ (1) Đại học Quốc gia Hà Nội, (2) Đại học Đà Nẵng, và (3) Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh. Mục tiêu của chương trình nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu và giảng dạy của các học giả trên khắp Việt Nam, đồng thời mở rộng các quan hệ hợp tác với các cơ sở giáo dục đại học tại Hoa Kỳ. Vào học kỳ mùa hè và mùa thu năm 2024, Chương trình Trao đổi Học giả sẽ gửi tổng cộng 21 học giả từ ba đại học công lập lớn của Việt Nam đến các cơ sở tại Hoa Kỳ để nghiên cứu và trao đổi học thuật.